REPSOL
Βολιβία: Οι συνέπειες στη ζωή της Κοινότητας Ιτίκα Γουασού από τις εξορύξεις φυσικού αερίου (οικόπεδο Margarita-Huacaya, επαρχία Tarija).

Η κοινότητα της φυλής Γουαρανί, Ιτίκα Γουασού, υπέστη δραματική αλλαγή στον τρόπο ζωής της, λόγω της εταιρείας Repsol που πραγματοποιεί εξορύξεις φυσικού αερίου στην περιοχή με σοβαρές περιβαλλοντικές αλλά και κοινωνικοπολιτισμικές συνέπειες.

Ιτίκα Γουασού ονομάζεται μία κοινότητα των Γουαρανί,  που είναι ένας από τους αυτόχθονες λαούς της Βορειοανατολικής Βολιβίας. Η κοινότητα αριθμεί περίπου τρεις χιλιάδες άτομα και αποτελεί μέλος της Συνέλευσης των Γουαρανί σε εθνικό επίπεδο, η οποία με τη σειρά της είναι μέλος της Ένωσης Αυτόχθονων Λαών της Ανατολικής Βολιβίας, αμφότερες αναγνωρισμένες από το Πολυεθνοτικό Κράτος της Βολιβίας ως νόμιμες εκπρόσωποι του ιθαγενούς πληθυσμού.

Το πρόβλημα ξεκίνησε από την πρώτη στιγμή που οι πετρελαϊκές εταιρείες έκαναν την εμφάνισή τους στην περιοχή της κοινότητας Ιτίκα Γουασού. Αρχικά η εταιρεία Primero Maxus (θυγατρική της αργεντίνικης YPF) και στη συνέχεια η Repsol (στην οποία εν τω μεταξύ είχε ενσωματωθεί η YPF) σάρωσαν την περιοχή με διανοίξεις δρόμων, γεωτρήσεις, εγκαταστάσεις και αγωγούς. Η ηχορύπανση, η μόλυνση των υπογείων υδάτων και του εδάφους αλλά και η αποψίλωση είχαν δυσμενείς συνέπειες για τη βιοποικιλότητα και τα πλούσια οικοσυστήματα της περιοχής.

Οι συνέπειες ήταν επίσης κοινωνικοπολιτισμικές. Οι άνθρωποι της κοινότητας Ιτίκα Γουασού ζούσαν σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους και με τη φύση μέχρι την έλευση των πετρελαϊκών. Η μετατροπή σε πεδίο δραστηριότητας της πετρελαϊκής βιομηχανίας αλλοίωσε εντελώς τη φυσιογνωμία του μέρους και τον τρόπο ζωής των αυτόχθονων. Oι πετρελαϊκές κατάφεραν με ανταλλάγματα να διαφθείρουν τις ηγετικές μορφές της κοινότητας, οδηγώντας σε αποφάσεις ασύμφορες για το σύνολο. Η υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και τα δολάρια των πετρελαϊκών έστρεψαν αρκετούς από τους ντόπιους στον αλκοολισμό ή/και στην πορνεία και φυσικά μεγάλωσαν οι δείκτες βίας και εγκληματικότητας.

Μετά από χρόνια αγώνα, το 2011, η Repsol δεσμεύτηκε τελικά να καταβάλει 14,8 εκατομμύρια δολάρια στην κοινότητα Ιτίκα Γουασού. Παράλληλα, ανέλαβε να καλύπτει το κόστος της αποκατάστασης των ζημιών από τη δραστηριότητα της εταιρείας, όπως αυτές προκύπτουν κατά τον περιβαλλοντικό έλεγχο που, με βάση την ίδια συμφωνία, διενεργείται από τότε στην περιοχή.

Ωστόσο οι άνθρωποι της κοινότητας Ιτίκα Γουασού ποτέ δεν δικαιώθηκαν πραγματικά. Από τη μία πλευρά, το περιβάλλον τους καταστράφηκε καθώς τα σχέδια για αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών δεν εφαρμόστηκαν αποτελεσματικά. Από την άλλη, παρόλο που από την κατοχύρωση της αποζημίωσης και μετά κάμφθηκαν οι πολλές εντάσεις, ωστόσο δημιουργήθηκαν προβλήματα μέσα στην κοινότητα σε σχέση με τη διαχείριση του ποσού. Τα χρήματα της αποζημίωσης και η έννοια του ιδιωτικού συμφέροντος μόλυναν την κοινωνία των Γουαρανί και ενώ η Repsol συνεχίζει ακάθεκτη τις εξορύξεις, η κοινότητα βουλιάζει στα προβλήματα που απέκτησε για λόγους εντελώς ξένους από αυτήν.

Πηγές:

Environmental Justice Atlas (ισπανικά): https://ejatlas.org/conflict/repsol-ypf-itika-guasu

2011, η Repsol καταβάλλει 14,8 εκατομμύρια δολάρια στην κοινότητα Ιτίκα Γουασού (ισπανικά): https://liwenmapu.wordpress.com/2011/04/01/bolivia-pueblo-guarani-itika-guasu-orgulloso-de-conseguir-un-convenio-de-148-millones-dolares-con-repsol/